Πότε είναι η κατάλληλη στιγμή για να ξεκινήσω ψυχοθεραπεία;
Για τον καθένα αυτή η στιγμή είναι διαφορετική. Μπορεί να είναι όταν αντιμετωπίζουμε μια κρίση ή απλώς όταν θέλουμε να εξερευνήσουμε λίγο περισσότερο τον εαυτό μας. Το βασικό είναι να είμαστε ανοιχτοί στη βοήθεια που θα μας προσφέρει ο ψυχοθεραπευτής και πάνω απ’ όλα στην αλλαγή που θα φέρει στη ζωή μας το ταξίδι της ψυχοθεραπείας. Αν δεν θέλουμε να βοηθηθούμε, η στιγμή είναι σίγουρα λάθος.
Πρέπει να έχω κάποιο «πρόβλημα» για να πάω στην ψυχολόγο;
Όχι, αυτός είναι ένας από τους μύθους σχετικά με την ψυχοθεραπεία. Μπορεί να είναι ένας από τους λόγους που θα μας οδηγήσει στο να αναζητήσουμε βοήθεια, αλλά δεν είναι ο μόνο. Ίσως όταν φτάσουμε στην κρίση και στο μεγάλο πρόβλημα να είναι σχετικά αργά. Ίσως θα μπορούσε αυτή η κρίση να είχε αποφευχθεί, αν είχαμε αρχίσει να γνωρίζουμε και να φροντίζουμε τον εαυτό μας νωρίτερα.
Ο ψυχολόγος θα μου δώσει συμβουλές;
Σε καμία περίπτωση. Δεν είναι αυτή η δουλειά του ψυχολόγου. Ο ψυχολόγος θα ακούσει τον πελάτη (και όχι ασθενή, γιατί δε νοσεί από κάτι), θα του σηκώσει έναν «καθρέφτη» για να δει τον εαυτό του, έτσι ώστε να αναγνωρίσει μη λειτουργικές συμπεριφορές του για να μπορέσει να τις αλλάξει προς το καλύτερο. Δεν θα δώσει ποτέ κατευθυντικές γραμμές, δεν θα εκφράσει τη γνώμη του για το πώς να αντιμετωπιστεί μια κατάσταση και σίγουρα δεν θα μας πει «άκου να σου πω τι θα κάνεις».
Πληροφορίες για την πρώτη συνάντηση με έναν ψυχολόγο μπορείτε να δείτε στο σχετικό άρθρο μου: Πρώτη συνάντηση με έναν ψυχολόγο.
Θα πρέπει να μιλάω συνέχεια για τα παιδικά μου χρόνια πάνω σ’ ένα ανάκλιντρό, όπως στις ταινίες;
Αυτή είναι μια περίπτωση που ο κινηματογράφος και η τηλεόραση επηρέασαν, ελαφρώς αρνητικά, τον τρόπο που ο μέσος άνθρωπος βλέπει την ψυχοθεραπεία. Κατ’ αρχήν, το ανάκλιντρο ή το ντιβάνι, είναι εργαλείο της κλασσικής ψυχανάλυσης, που εξασκείται από ειδικά εκπαιδευμένους θεραπευτές. Ο απλός ψυχοθεραπευτής έχει συνήθως πολυθρόνες. Η αναδρομή στα παιδικά χρόνια χρησιμοποιείται από αρκετές σχολές ψυχοθεραπείας, αλλά δεν είναι ο βασικός άξονας. Τα παιδικά χρόνια αποτελούν μεγάλη πηγή πληροφοριών για έναν ψυχοθεραπευτή, γι’ αυτό και γίνεται συνήθως αυτή η αναφορά. Δεν διαρκεί, όμως, πολλές συνεδρίες, οπότε ας μη σας ανησυχεί αυτό.
Οι φίλοι μου λένε να επισκεφτώ έναν ψυχολόγο, εγώ, όμως, νιώθω μια χαρά. Γιατί να πάω;
Από τη στιγμή που εσείς δε νιώθετε έτοιμοι και την ανάγκη να μιλήσετε σ’ έναν ειδικό ψυχικής υγείας, δεν θα έχει νόημα να πάτε γιατί μάλλον δεν θα είστε ανοιχτοί στην ψυχοθεραπεία. Από την άλλη, οι φίλοι σας μπορεί να βλέπουν κάτι που εσείς αγνοείτε. Υπάρχουν τα λεγόμενα τυφλά σημεία στο χαρακτήρα και στη συμπεριφορά μας που είναι ορατά μόνο στους άλλους. Πέραν τούτου, όπως είπαμε και παραπάνω, δεν χρειάζεται να έχετε κάποιο μεγάλο πρόβλημα για να μιλήσετε με ψυχολόγο. Μπορείτε απλά να ξεκινήσετε ένα ταξίδι προσωπικής ανάπτυξης, όπου θα μάθετε λίγο καλύτερα τον εαυτό σας.
Έχω φίλους, τι να τον κάνω τον ψυχολόγο;
Ο φίλος και ο ψυχολόγος έχουν δύο τελείως διαφορετικούς ρόλους στη ζωή μας. Ο φίλος θα μας στηρίξει, θα πάρει το μέρος μας, θα μας συμβουλέψει. Ο Ψυχολόγος θα μας στηρίξει ψυχολογικά, αλλά δεν θα κάνει τίποτα από τα υπόλοιπα που κάνει ο φίλος. Ο ψυχολόγος, όπως είπαμε δεν συμβουλεύει. Από την άλλη, αν ο φίλος μας κάνει τον καθρέφτη όπως ο ψυχολόγος, το πιθανότερο είναι να ενοχληθούμε- δεν μας αρέσει οι φίλοι μας να μας δείχνουν τα μη λειτουργικά και άσχημα σημεία μας, όσο κι αν λέμε ότι θέλουμε ειλικρίνεια. Ο ένας ρόλος (ψυχολόγος) συμπληρώνει τον άλλον (φίλος). Δεν ακυρώνει ο ένας τον άλλο, αλλά ούτε και τον αντικαθιστά.
Πόσα χρόνια κρατάει η ψυχοθεραπεία;
Δεν υπάρχει συγκεκριμένη απάντηση σε αυτή την ερώτηση. Σίγουρα δεν είναι μια-δυο συνεδρίες, ή ένας μήνας συνεδριών. Στόχος του ψυχολόγου είναι να ολοκληρώσει την θεραπεία με τον πελάτη του, το συντομότερο δυνατό και όχι να τον κρατάει για χρόνια στο γραφείο του. Οι συνεδρίες γίνονται, συνήθως, μία φορά την εβδομάδα και κρατάνε περίπου μία ώρα. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις μπορεί να είναι πιο συχνές και σε ακόμα πιο εξαιρετικές η θεραπεία μπορεί να κρατήσει περισσότερο από το μέσο όρο.
Τελικά, είναι ψυχοθεραπεία ή ψυχανάλυση;
Ένα πολύ συχνό μπέρδεμα. Ψυχοθεραπεία ονομάζεται η διαδικασία της αναζήτησης, ανάπτυξης του εαυτού μας και η θεραπεία μέσω του λόγου, ενώ ψυχανάλυση είναι μια από τις πολλές σχολές ψυχοθεραπείας. Η κλασσική ψυχοθεραπεία είναι «παιδί» του Φρόυντ και σχετίζεται με το ντιβάνι, τους ελεύθερους συνειρμούς, την παιδική ηλικία και τα όνειρα. Οπότε μη βιαστείτε να πείτε ότι κάνετε ψυχανάλυση, όταν κάνετε απλά ψυχοθεραπεία.