Στις μέρες μας γίνεται λόγος για το bullying και πιο συγκεκριμένα για το σχολικό bullying ή σχολικό εκφοβισμό. Το bullying, όμως, δεν εντοπίζεται μόνο στο συγκεκριμένο πλαίσιο. Υπάρχει στον επαγγελματικό χώρο, απλώς είναι πιο δύσκολο να το εντοπίσουμε. Ίσως γιατί το έχουμε αποδεχτεί, κατά κάποιο τρόπο, ή απλά γιατί το αναμένουμε. Οι περισσότεροι περιμένουμε το αφεντικό να μας πατήσει τις φωνές, να είναι επικριτικό και εξουσιαστικό. Κι όμως, αυτό ορίζεται σαν μια μορφή bullying, ιδίως όταν είναι η καθημερινότητα στη δουλειά.
Έρευνες έχουν δείξει ότι το 1/3 των εργαζομένων δέχεται bullying από κάποιον συνάδελφο, προϊστάμενο ή ακόμα και υφιστάμενο. Αυτό δεν είναι μόνο πρόβλημα του θύματος, αλλά και τις εταιρείας. Ο θύτης δεν στοχεύει μόνο σε ένα άτομο, αλλά σε περισσότερα, τα οποία δυστυχώς δεν το συζητούν μεταξύ τους, συνήθως λόγω ντροπής. Έτσι, λόγω της κατάστασης, η αποδοτικότητα του καθενός μειώνεται, συνεπώς η εταιρεία βγαίνει ζημιωμένη.
Οι ψυχολόγοι που ασχολούνται με τον εργασιακό χώρο, έχουν αναγνωρίσει 8 διαφορετικούς τύπους bullies (νταήδων).
- Ο Τρομακτικός: είναι αυτός που φωνάζει συνέχεια και θέλει να έχει την εξουσία. Δεν είναι απαραίτητο ότι είναι o προϊστάμενος.
- Ο Διπρόσωπος: το παίζει φίλος και σύμμαχος, ενώ πίσω από την πλάτη μας «σκάβει το λάκκο».
- Ο Επικριτικός: δεν είναι ότι θα κάνει εποικοδομητική κριτική. Απλά θα κατηγορήσει και θα μειώσει το έργο μας, χωρίς να προτείνει κάποια λύση.
- Ο Ελεγκτικός: θέλει να ξέρει τα πάντα και όχι μόνο όσα αφορούν τη δουλειά.
- Αυτός που θέλει την προσοχή πάνω του: θα κάνει ότι μπορεί για να το πετύχει. Συνήθως θα «φάει» τον χρόνο των συναδέλφων του για αερολογίες.
- O Wannabe: θεωρεί ότι είναι ο καλύτερος και ότι όλοι πρέπει να ακολουθήσουν το παράδειγμά του.
- Ο Guru: είναι αυτός που μπορεί πραγματικά να έχει γνώσεις, αλλά δεν νοιάζεται για τον τρόπο με τον όποιο θα εκφραστεί και αδιαφορεί για τα συναισθήματα που προκαλεί η συμπεριφορά του.
- Ο Κοινωνιοπαθής: είναι ο χειριστικός συνάδελφος, που θα κάνει οτιδήποτε για να περάσει το δικό του, αδιαφορώντας για τα συναισθήματα των άλλων.
Τι μπορούμε να κάνουμε για να αντιμετωπίσουμε τον νταή και να σταματήσουμε το bullying; Οι ειδικοί προτείνουν τα ακόλουθα:
- Αναγνώριση: πρέπει να καταλάβουμε και να αποδεχτούμε ότι αυτό που μας συμβαίνει δεν είναι φυσιολογικό, αλλά ανήκει στην κατηγορία του εκφοβισμού. Είναι μια μορφή κακοποίησης. Η κριτική χωρίς λόγο, η μείωση, η τρομοκρατία και όλα όσα αναφέραμε είναι bullying. Δεν είναι πάντα εύκολο να δεχτούμε ότι είμαστε τα θύματα.
- Αναγνώριση των στόχων των νταήδων: συνήθως είναι οι αρεστοί της διοίκησης και στοχοποιούνται για λόγους ανασφάλειας του θύτη. Ας μην ξεχνάμε ότι στο βάθος ο νταής έχει μια εύθραυστη ψυχολογία και η συμπεριφορά του αποσκοπεί στην ενίσχυσή του «Εγώ» του.
- Επικεντρώσου στη δουλειά: αγνόησε ότι παρεμφερές γίνεται και συγκεντρώσου στην εργασία που έχεις να βγάλεις. Μην δίνεις σημασία σε κουτσομπολιά και κατηγορίες που απλά λέγονται για να ειπωθούν και να πληγώσουν.
- Βάλε όρια: όταν σου δοθεί η ευκαιρία και βρίσκεσαι σε ήρεμη ψυχική κατάσταση εξήγησε στον θύτη τη συμπεριφορά του, δήλωσε τι σ’ ενοχλεί και πώς σε επηρεάζει. Εξήγησε του ποια είναι τα όρια σου και τι θα γίνει αν δεν τα τηρήσει. Μετά από ΄κει το δύσκολο είναι να τηρήσεις εσύ ο ίδιος τα όρια σου.
- Δράσε άμεσα: μην αφήνεις την κατάσταση να διαιωνίζεται. Προσπάθησε να ηρεμήσεις πρώτα και μετά πήγαινε να μιλήσεις με τον νταή. Υπάρχει η πιθανότητα να μη γνωρίζει το τι προκαλεί η συμπεριφορά του στους άλλους, πολύ απλά γιατί κανείς δε του το έχει δείξει. Καλό είναι να μην γίνει η συζήτηση εν βρασμώ γιατί το θύμα δεν θα βρει το δίκιο του.
- Εκπαίδευση: αυτό αφορά τις ίδιες τις επιχειρήσεις. Πολύ συχνά δεν βλέπουν ότι η επένδυση σ’ έναν ψυχολόγο θα βοηθήσει πολύ στην απόδοση της επιχείρησής τους. Θα πρέπει να έχουν κάποιον ειδικό που θα εκπαιδεύσει τους υπαλλήλους τους σε θέματα εκφοβισμού, έτσι ώστε να έχουν τα εφόδια να αντιμετωπίσουν τέτοιές καταστάσεις. Φυσικά θα βοηθήσει στην ενημέρωση και την αναγνώριση εκφοβισμού από τους ίδιους τους εργοδότες.
- Δεν είσαι μόνος: το πιθανότερο είναι ότι ο νταής έχει πάνω από ένα θύμα. Προσπάθησε να εντοπίσεις ποιος άλλος μπορεί να είναι θύμα και μίλησε μαζί του. Ενωμένοι μπορείτε να τον αντιμετωπίσετε πιο εύκολα και ο λόγος σας θα είναι πιο δυνατός αν βρεθείτε αντιμέτωποι με τη διοίκηση.
Τέλος, υπάρχει και η πιθανότητα ο νταής να είναι το αφεντικό σου. Μιας και οι συνθήκες στις μέρες μας συχνά δεν μας δίνουν την επιλογή της παραίτησης για αναζήτηση ενός ιδανικότερου περιβάλλοντος εργασίας, υπάρχουν κάποια πράγματα για να δοκιμάσετε.
- Μιλήστε με το ίδιο το αφεντικό. Όπως είπαμε πολλές φορές οι νταήδες δεν αντιλαμβάνονται τις συνέπειες των πράξεων τους. Πέραν τούτου, ο προϊστάμενός σας μπορεί να εκτιμήσει το γεγονός ότι σταθήκατε στα πόδια σας και τον αντιμετωπίσατε.
- Αν βρίσκεστε σε μεγάλη εταιρεία που διαθέτει τμήμα Ανθρώπινου Δυναμικού, μιλήστε μαζί τους. Εξηγήστε την κατάσταση και θα προσπαθήσουν να σας βοηθήσουν.
Η αυτοεκτίμηση είναι το πρώτο πράγμα που επηρεάζεται σε καταστάσεις εκφοβισμού, αλλά και αυτό το οποίο «τραβάει» τους θύτες. Δουλέψτε με τον εαυτό σας. Μη διστάσετε να μιλήσετε με κάποιον ειδικό. Θυμηθείτε, στον ψυχολόγο δεν πάνε μόνοι όσοι έχουν μεγάλα προβλήματα ή διαταραχές. Πηγαίνουν και όσοι θέλουν απλά να «γυμνάσουν» περισσότερο τον εσωτερικό τους κόσμο- αυτό που οι ψυχολόγοι αποκαλούν Προσωπική Ανάπτυξη.
